به اهتمام یگانه حبیبی نامیله چگونه با بازی باعث رشد خلاقیت کودکان شویم؟ آیا بازی در رشد خلاقیت تأثیری دارد؟ چه بازی‌هایی برخلاقیت تأثیر دارند؟ برای پاسخ به پرسش‌های فوق به پژوهش‌هایی پرداخته و سعی در پیدا کردن پاسخ‌هایی کردیم که با کمک آنها بتوانیم باعث رشد خلاقیت کودکان سرزمینمان شویم. دراین مقاله به استناد منابع مختلف، پژوهش‌ها و نظریه‌های روان‌شناسان و تجربیات عینی آموزگاران و ... دریافتیم در قرن 21 روش‌هایی وجود دارد که می‌توانیم از طریق آنها در رشد خلاقیت کودکان سهیم باشیم، در ادامه به این روش‌ها و تأثیر مستقیم و غیرمستقیم آنها می‌پردازیم.
گودزیلاهای دهه‌ی نودی
شاید بارها و بارها این جملات را شنیده باشید که "بچه‌های این دوره و زمانه چقدر با دوره‌ی ما فرق دارند" و یا "گودزیلاهای دهه نودی" و .... آری درست است، کودکان این دوره با نسل ما فرق دارند، اما آنها مقصر این امر نیستند. در واقع با توجه به اینکه امروزه تحولات جهانی به صورت لحظه‌ای رخ می‌دهند، تغییرات به سرعت درحال افزایش است و این انسان‌های خلاق هستند که می‌توانند همراه این تحولات در جریان باشند. خلاقیت، مهم‌ترین وجه زندگی است و اهمیت آن به ویژه در "نقش بازی در رشد خلاقیت" روز به روز در حال افزایش است. بنابراین رویکرد ما در این مقاله این است که چگونه کودکانی خلاق داشته باشیم. درآینده، انسان‌های خلاق موفق خواهند بود. کسب و کار، درآمد و شغل در آینده، بدون خلاقیت معنا نخواهد داشت. در یادگیری و آموزش نیز خلاقیت حرف اول را می‌زند. خلاقیت، قابلیتی است که درهمگان وجود دارد و فقط نیازمند پرورش است، لذا به راه‌کارهای پرورش خلاقیت نیز می‌پردازیم.
ابتدا باید بدانیم خلاقیت چیست؟
خلاقیت، مهارتی است که خداوند در وجود همگان نهاده است. این توانایی، توانایی دیدن دنیای اطراف با نگاهی متفاوت، مرزها را شکستن و فراتر از چارچوب‌ها فکرکردن است. فکرکردن به شیوه‌های متفاوت و ابداع کردن موارد جدید، استفاده‌ی درست از امکانات و رسیدن به اهداف بزرگ‌تر و متفاوت‌تر و استفاده از موارد نامربوط برای رسیدن به یک مورد جدید و کارآمد، همه از موارد تعریف خلاقیت است. خلاقیت درتمامی ابعاد زندگی ما وجود دارد. درلحظه لحظه‌ی زندگی، ما باید از یادگیری استفاده کنیم و فقط یک فرد با یک ذهن خلاق است که می‌تواند در دریای اطلاعات دنیای کنونی شناور باشد. خلاقیت در جامعه، خانواده، روابط اجتماعی، ارتباط با طبیعت و محیط زیست، فرزند پروری و حتی روابط زناشویی و ... می‌تواند به ما کمک کند. هیچ عرصه‌ای وجود ندارد که ما در آن نیازمند خلاقیت نباشیم. بنابراین در این مقاله برآنیم تا نکاتی را که در پرورش کودک خلاق و نقش بازی در رشد خلاقیت کودکان حائز اهمیت است را ذکرکنیم.
نقش پر رنگ خانواده
مهم‌ترین و اولین محیط برای پرورش و رشد کودک، خانواده می‌باشد و اساس رشد و تربیت کودکان در بستر خانواده صورت می‌گیرد. به همین منظور خانواده باید بستری مناسب را برای رشد کودک فراهم کند. زیرا مستعدترین محیط برای شکل‌دهی قدرت کلامی و نظام تربیتی و رفتاری، خانواده است که باید به نقش بازی در رشد خلاقیت کودک بسیار توجه داشته باشد. به گفته‌ی ژان پیاژه: آیا این بازی نیست که به کودک اجازه می‌دهد تا نشانه‌ها را جایگزین واقعیت‌های زندگی کند؟ بازی، بهترین راه برای بروز و رشد استعدادهای یک کودک است. زیرا در زمان بازی، کودک راه بازی با اسباب‌بازی را کشف می‌کند و یاد می‌گیرد از فکرش استفاده کند. بازی باعث می‌شود که احساس بهتری داشته باشد و نیز یاد می‌گیرد که اعمال و حرکاتش را کنترل نماید.
با کودک خود بازی کنید
نباید راه بازی با اسباب‌بازی‌ها را به کودک یاد دهید! اجازه دهید تا کودک خودش راه را پیدا کند و خودش به روشی که دوست دارد بازی کند. با کودک خود بازی کنید اما تعیین‌کننده‌ی نوع و شیوه‌ی بازی نباشید. والدین باید فرصت لازم را برای کنجکاوی و کشف محیط به کودکان بدهند و هرگز آنها را تهدید و تنبیه نکنند. محیط خانه را به صورتی مدیریت کنید که در آن خنده و بازی و خوش‌گذرانی برای کودک به مقدار زیاد وجود داشته باشد. خیال‌پردازی‌های کودک را سرزنش نکنید.
نقش مربیان در رشد خلاقیت کودک
موقعیتی به کودک بدهید که از ایده‌هایش استفاده کند. هرگز ایده‌ی کودک را رد نکنید. تشویق کردن کودکان را جدی بگیرید زیرا با تأیید کردن، زمینه‌ی خلاقیت کودک را فراهم می‌کنید. سعی کنید هر بار بازی‌های جدیدی انجام دهید. سعی کنید هر بار که می‌خواهید درس بدهید از روش جدیدی استفاده کنید. (معلمان مقطع دبستان) خاک‌بازی یکی از مهم‌ترین بازی‌هایی است که نمی‌توان از آن چشم‌پوشی کرد، زیرا این نوع بازی‌های سازنده، قدرت تخیل کودک را تقویت نموده و موجبات بهداشت روانی و لذت حیاتی می‌شود. پس سعی کنید حتمأ آن را در برنامه‌هایتان قراردهید. بازی به صورت گفتگو کردن با کودک و حتی نظر دادن کودکان به یکدیگر (زنگ دایره) باعث گسترش مفاهیم ذهنی شده، قابلیت حل مسئله، مذاکره و مشورت کردن را به کودک می‌آموزد. اگرمی‌خواهیم کودکانمان پایه‌ی قوی داشته باشند، پس باید سعی کنیم بهترین بازی‌ها را برای کودک دبستانی برگزینیم زیرا مقطع دبستان مهم‌ترین مقطع در رشد و پرورش خلاقیت است. در پایان باید گفت خلاقیت بخش بزرگی از زندگی امروزی را به خود اختصاص داده است. زیرا یک انسان با ذهن خلاق می‌تواند در قرن 21 انسان موفقی باشد. پس بیاییم از هم‌اکنون کودکان خود را خلاق بار بیاوریم، زیرا خلاقیت یکی از عوامل کسب تجربه‌ی بیشتر بوده و کسب تجربه‌ی بیشتر عامل پیشرفت در زندگی آینده است.