از حدود 150 سال پیش که آموزش به شیوه مکتب‌خانه، پایان یافته و مکانی به نام مدرسه شکل گرفته، نظام آموزش و پرورش کشورمان، تحولات زیادی را به خود دیده است. دوره‌ی متوسطه اول، اصطلاحی است که از حدود یک دهه قبل، دوباره جان گرفته است. این دوره سال‌های هفتم، هشتم و نهم مدرسه را شامل شده و در واقع دوره‌ی میانی تحصیل دانش‌آموزان است. قبل از دوره متوسطه اول را دوره‌ی شش ساله‌ی ابتدایی و پس از آن را دوره متوسطه دوم می‌نامند. در این مطلب با تاریخچه، مباحث آموزشی و اهداف دوره متوسطه اول آشنا خواهید شد.
آموزش متوسطه اول در ایران
تا قبل از سال 1346، نظام آموزشی ایران به صورت 6-6 اداره می‌شده است. به این معنی که دانش‌آموزان، یک دوره‌ی شش ساله ابتدایی را سپری کرده و وارد دوره شش ساله‌ی متوسطه می‌شدند. حدود 54 سال پیش، نظام آموزشی 6-6 تبدیل به نظام 5-3-4 شد. در این سبک آموزش، دانش‌آموزان پس از طی کردن دوره‌ی پنج ساله‌ی ابتدایی، وارد دوره‌ی سه ساله‌ی راهنمایی شده و بعد از 8 سال تحصیل، دوره چهار ساله متوسطه را سپری می‌کردند. در سال 1370، نظام آموزشی ایران تبدیل به نظام 5-3-3-1 شد. در این نظام آموزشی، دوره پیش‌دانشگاهی از دوران متوسطه جدا شده و دانش‌آموزان در پایان سال سوم متوسطه، مدرک دیپلم خود را دریافت می‌کردند.
پس از آن اگر تمایل به تحصیل در دانشگاه داشتند، یک سال دوره‌ی پیش‌دانشگاهی را سپری می‌کردند و برای کنکور دانشگاه آماده می‌شدند. دوره‌ی متوسطه در این نظام که به «نظام جدید» شهرت یافت، ترمی واحدی بود که پس از مدتی نیز به سالی واحدی تبدیل شد. در سال 1389، دوره‌ی یک ساله‌ی پیش‌دانشگاهی، دوباره به دوره متوسطه متصل شد. در همین سال بود که نظام آموزشی، بار دیگر وارد سبک 6-6 شد. اما چیزی نگذشت که نظام 6-3-3 اجرایی شد و دوره متوسطه اول در ایران شکل گرفت. در حال حاضر، نظام 6-3-3 شامل شش سال دوره ابتدایی، سه سال دوره متوسطه اول و سه سال دوره متوسطه دوم است.
اهداف آموزش متوسطه اول
در دوره آموزش متوسطه اول که شامل پایه هفتم، هشتم و نهم می‌شود، دروس و مباحث آموزشی بر پایه اهداف اعتقادی، اخلاقی، اجتماعی، فرهنگی، علمی - آموزشی، زیستی، سیاسی و اقتصادی بنا نهاده شده‌اند. دانش‌آموزان در این سه سال با اصول اصلی دین آشنایی یافته و خصوصیات یک انسان بالغ و عاقل را می‌آموزند. همچنین به آنها آموزش داده می‌شود که ارزش‌های اخلاقی را در برابر همه انسان‌ها رعایت کنند و به خود و دیگران احترام بگذارند.
از دیگر اهداف آموزش دوره متوسطه اول می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- تشخیص خوب و بد؛
- انس با زبان و ادبیات فارسی؛
- رعایت قانون و حفظ حقوق دیگران؛
- شناخت استعدادهای هنری خود؛
- توجه به پدیده‌های علمی و محیطی؛
- شناخت نقش زن و مرد در اجتماع؛
- آشنایی با وظایف و مسئولیت‌های خود؛
- یادگیری بهداشت فردی و اجتماعی؛
- آشنایی با جامعه و مشاغل موجود در آن؛
- آشنایی اولیه با دو زبان عربی و انگلیسی؛
- شناخت شیوه‌ی صحیح مطالعه و تحقیق؛
- آشنایی با فرهنگ، آداب و سنن جامعه خویش؛
- برخورداری از یک رفتار متعادل و تسلط بر احساسات؛
- فهمیدن ارزش کار به منظور بهبود وضعیت اقتصادی؛
- یادگیری مهارت های پایه‌ای ریاضی و نقش آنها در محیط اطراف؛
- یادگیری محافظت از وسایل خود و در عین حال، احترام به مالکیت دیگران؛
- شناخت نقش تغذیه در حفظ سلامت بدن و آشنایی با بیماری‌های مسری خطرناک؛
دروس متوسطه اول
تمامی مباحث یاد شده، تحت عناوینی مشخص در کتاب‌های مختلف آموزشی دوره متوسطه اول به دانش‌آموزان آموزش داده می‌شود. این عناوین بر اساس تقسیم‌بندی‌های منظمی در 14 کتاب به دانش‌آموزان ارائه می‌شود. نام کتاب‌های آموزشی دوره متوسطه اول:
پیام‌های آسمانی
آموزش قرآن
فارسی
نگارش
علوم تجربی
ریاضی
فرهنگ و هنر
مطالعات اجتماعی
زبان انگلیسی
زبان عربی
تفکر و سبک زندگی
کار و فناوری
آمادگی دفاعی
هدایت تحصیلی پایه نهم
دانش‌آموزان نظام آموزشی 6-3-3 می‌توانند در پایان آخرین سال متوسطه اول در هر یک از رشته های فنی، کاردانش، تجربی، ریاضی و انسانی انتخاب رشته کنند؛ به همین دلیل هدایت تحصیلی دانش‌آموزان در پایه نهم، به منظور کمک به دانش‌آموز برای انتخاب رشته، امری اجتناب‌ناپذیر است. هدایت تحصیلی، همان راهنمایی دانش‌آموز برای انتخاب مناسب‌ترین رشته تحصیلی بر اساس علاقه و با توجه به استعدادهای اوست. این هدایت، متناسب با امکانات جامعه، کشور و خود محصل صورت می‌گیرد. مشاوران مدارس در آغاز فرایند هدایت تحصیلی، نمرات و سوابق تحصیلی دانش‌آموزان را وارسی کرده و پس از بررسی‌های روان‌شناسی و آزمون‌های مشاوره‌ای دانش‌آموزان، آنها را به سوی رشته مناسب هدایت می‌کنند.
بهترین مدارس متوسطه اول در تهران
برای یافتن بهترین مدارس مقاطع متوسطه اول در تهران و دیگر شهرها، ابتدا باید مواردی مانند: کادر مدیریتی، کادر آموزشی، تجهیزات و محیط مدرسه را در کنار نظرات کاربران و اولیاء در فضای مجازی، بررسی کرده سپس برای ثبت نام فرزند خود در دوره متوسطه اول اقدام کنید. در حال حاضر، یکی از بهترین مدارس متوسطه اول در تهران، مجموعه مدارس علوی است که با استفاده از تجهیزات مناسب و به کمک آموزش صحیح و استاندارد، توانسته در راستای ترویج علم قدم بردارد. دانش‌آموزان مدارس علوی نه تنها در پایه نهم، بلکه در تمام سه سال تحصیل در دوره متوسطه اول به کمک مشاوران مدرسه، کم کم با رشته مناسب خود آشنا می‌شوند و در نهایت، در پایان سال نهم از یک آگاهی کامل نسبت به خود، جامعه و نیازمندی‌ها برخوردارند. این آگاهی به دانش‌آموز کمک می‌کند تا با دیدی باز و نگاهی جامع، بهترین گزینه را انتخاب کرده و وارد دوره متوسطه دوم شود. مدارس علوی، برنامه‌های متعددی برای تحقق اهداف آموزش متوسطه اول برگزار می‌کند. برخی از این برنامه ها در راستای آگاهی دانش‌آموزان بوده و برخی دیگر به منظور آشنایی والدین با نظام تحصیلی جدید، چالش‌های پیش روی فرزندان و نحوه‌ی برخورد با فرزند در دوران بحرانی انتخاب رشته است.